18 Kasım 2007 Pazar

Öklid (Euklides)


Öklid adı matematik biliminde en çok geometri ile anılır. Yaşamına ilişkin bilinen çok şey yoktur, ancak şunları biliyoruz; Mısırda yaşamış ve dönemin Kralı 1. Ptolemanios kendisinden zamanın bilim merkezi olan iskenderiyede bir okul kurmasını ister. Öklid den öncede geometri biliniyordu ve bilinmesinin de ötesinde çok şey bulunmuştu. Ancak bu bilgiler birbirinden bağımsız olarak kullanılıyordu. Öklid bütün geometriye ilişkin bilgileri bir araya getirerek hepsini birbirine bağlayan bir sistem kurdu. Bu bilgileri ve çalışmalarını Elemanlar (stoekheia) adlı yapıtında topladı. Öklid'in ortaya attığı geometri biçimine öklidyen geometri denir. Temeli 5 aksiyoma dayanır ve geri kalan bütün geometri bilgisi bu aksiyomlardan elde edilebilir.

Bu 5 aksiyom şöyledir.

1.İki noktadan bir ve yalnız bir doğru geçer.

2.Bir doğru parçası iki yöne sınırsız bir şekilde uzatılabilir.

3.Merkezi ve üzerinde bir noktası verilen çember çizilebilir.

4.Bütün dik açılar eşittir.

5.Bir doğruya dışarıdan alınan bir noktadan bir ve yalnız bir paralel çizilebilir.


19. yy gelene kadar matematik öğretiminde bu bilgiler kullanıldı. 19yy dan sonra matematik bilginleri öklidyen olmayan geometrilerin varlığını ortaya koydular.

Farklı bir biçimde sunulsada bugün geometri öğreniminde hala Öklid' in ortaya koyduğu geometri sistemini kullanıyoruz.

0 yorum: